Duiwelsklou herstel San se waardigheid

Augetto Graig – Met die aanvang van die duiwelsklou-oesseisoen kon die San-gemeenskappe van die Nyae Nyae- en die Na Jaqna-bewaringsgebiede dié jaar die hoogste prys ooit vir hul medisinale kruie beding.
Die seisoen duur gewoonlik tot November, afhangende van hoeveel reën ontvang is.
Mnr. Sanjay Korteweg, woordvoerder van die Nyae Nyae-ontwikkelingsfonds (NNDFN), sê die betrokke gemeenskappe neem elke jaar toenemend meer deel aan die onderhandelingsproses met kopers, die oesproses, en voorbereiding en verkope.
Sodoende het hulle al minder ondersteuning van buite nodig.
“Die nuwe situasie het ’n noodsaaklike bron van inkomste geskep waaruit die mans en vroue voordeel trek volgens die hoeveelheid werk wat hulle doen,” het hy gesê.
Me. Lara Diez, van die NNDFN, sê die produk word aan Ecoso in Okahandja verkoop teen markverwante pryse. Volgens haar is Ecoso ’n plaaslike maatskappy met ’n lang geskiedenis van samewerking met die betrokke San-gemeenskappe wat deel van die produk vir die Namibiese mark verder verwerk. Diez het glo al Ecoso-produkte op plaaslike apteekrakke gesien.
In die buiteland is duiwelsklou in aanvraag.
Die Britse gesondheidswinkel Holland & Barrett is een van die grootste in Europa en hulle verkoop produkte soos onder meer 50 duiwelskloukapsules teen sowat N$260, of 80 ml duiwelsklougel teen sowat N$150.
Die boerdery is nie net tot duiwelsklou beperk nie, en landbou-aktiwiteite speel nou ’n merkwaardige rol in die verskaffing van ’n gesonde dieet met ’n verskeidenheid kossoorte, sê Korteweg.
“Dit verseker voedselsekuriteit, selfvertroue, en die ontwikkeling van landbouvaardighede.
"Die basiese boerdery-aktiwiteite sluit nou meer gevorderde tegnieke in, soos die vermoë om hul eie saad te produseer. Afgesien van kuddes en blomme om natuurlike plae te voorkom, word gevaarlike plaagdoders nie in die water toegelaat nie, aangesien dit die duiwelsklou-oes se 'organiese' reputasie skade kan berokken,” sê hy.
Dié ontwikkelings, saam met die regering se NDP 5-belofte om San-gemeenskappe te betrek by die vermindering van die werkloosheidsyfer na 45% teen 2022, bring hoop.
“Met die huidige armoedevlakke op 35%, en net 60% van die San wat toegang tot primêre skoolopvoeding het, kan die San se toekoms verander deur te begin met verhoogde voedselsekuriteit. Dit skep ’n nuwe selfonderhoudende gemeenskap in Namibië," het Korteweg gesê.
Die kombinasie van gefokusde en bemagtigende ondersteuning van beide plaaslike en internasionale organisasies soos die NNDFN en die Europese Klimaatfondsprojek, tesame met die toewyding en harde werk van die gemeenskap, het volgens hom ’n wye reeks volhoubare opsies vir die maak van ’n lewe gebied.
“Dit het werklik ’n impak en verhoog die San se welsyn en onafhanklikheid op hierdie gebiede - iets waarna elke gemeenskap streef. Die wil van die gemeenskappe self is daar en, tesame met die NDP 5-belofte, kan dit ’n werklikheid word,” sê Korteweg.