Khomas-besighede voel steeds Covid se knyp

Die sakegemeenskap in Windhoek en die Khomasstreek gaan steeds gebuk onder die impak van die uitbreking van Covid-19 in Namibië. Die parlementêre staande komitee oor die ekonomie en openbare administrasie het Woensdag en Donderdag met die Namibiese Kamer van Koophandel (NCCI) en die hoofstad se munisipale direksie vergader om die gevolge van die pandemie op besighede te bepaal.Die uitvoerende hoof van die NCCI, me. Charity Mwiya, het ondernemings in Khomas beskryf as meestal klein- tot mediumgrootte ondernemings met min multinasionale maatskappye en talle wat werksaamhede deur skuld finansier. Deur minder inkomste gedurende Covid en gepaardgaande inperkings én daarna te genereer, het hul vermoë om lenings terug te betaal, lamgelê, sê sy. Die Ontwikkelingsbank van Namibië (DBN) het terugbetalings van N$263,5 miljoen se lenings van 36 kliënte tydelik opgeskort om verligting te bied. Verder kon ondernemings nie hul verpligtinge rakende betalings van munisipale dienste nakom nie, sê Mwiya met verwysing na N$41,5 miljoen se opgehoopte skuld in 2020, N$25,1 miljoen in 2021 en so ver vanjaar N$32,3 miljoen. Boonop skuld belastingbetalers in die streek die Namibiese Inkomste-agentskap (NamRA) teen die tweede kwartaal van 2022 reeds meer as N$5,7 miljard, sê sy.Sy sê die meerderheid van die 16 446 aangetekende Covid-verwante werksversliese landswyd teen Maart vanjaar, was in Khomas waar meer as 7 028 mense afgedank is. Die Bank of Namibia (BoN) beraam dat 80% van werksgeleenthede in die toerismebedryf ook verlore is, sê sy. Covid-19 het ook entrepreneurskap in die streek gekniehalter. In vergelyking met 2019 is die 3 647 besighede wat in 2020-’21 geregistreer is, 45% minder in terme van beslote korporasies, en 46% minder privaat Eiendoms Beperk-maatskappye. In 2022 het 176 maatskappye gederegistreer, insluitend twee wat gelikwideer is. Nuwe registrasies van besighede het verder met 8,1% tot 3 308 in die eerste kwartaal van 2022 gesak, sê sy.Uit ’n totaal van 9 236 besighede wat in die Khomasstreek geregistreer is, is 7 738 mikro-ondernemings, 920 kleinskaalse besighede, 440 mediumgrootte-ondernemings en 138 groot besighede. Altesaam 133 is tydelik weens Covid gesluit, en 18 permanent.Besighede leen ook sedert Maart 2020 minder, met twee maande in dié jaar waar geen besighede enige lenings in Khomas aangegaan het nie. Besighede het in 2020 lenings van N$1,5 miljard aangegaan, N$2,6 miljard in 2021 en reeds N$2,7 miljard vir die eerste sewe maande van vanjaar.Stad Windhoek se voorlegging is deur sy waarnemende uitvoerende hoof, mnr. O’Brien Hekandjo, voorgelê. Hy sê die munisipaliteit het minder nuwe registrasies van besighede goedgekeur, met 8 214 in 2017-’18, 7 838 in 2018-’19, 4 906 in 2019-’20, 4 860 in 2020-’21 en slegs 4 545 in 2021-’22. Werksgeleenthede by die hoofstad se Bokamoso en ander nywerheidstalletjies het gedaal, vanaf 659 permanente werkers in 2019-’20, na 410 in 2020-’21, en vanaf 122 tydelike poste na 96. Waardasies vir handel- en nywerheidspersele het afgeneem vanaf 2019 tot 2021, alhoewel kantoorpersele se pryse redelik stabiel gebly het.Huurpryse vir sakepersele het in 2020 met meer as 8% geval, terwyl nywerheidspersele en kantore se huurpryse in 2021 afgeneem het. Mwiya sê die NCCI se ingrypings het toelaes tussen N$6 000 en N$60 000 aan meer as 340 kleinskaalse besighede ingesluit. Altesaam N$5,2 miljoen is só vrygestel, saam met ’n SME-gereedskapstel en N$424 vir nuwe ondernemings om te registreer.– augetto@republikein.com.na

Khomas-besighede voel steeds Covid se knyp

Kommentaar

Republikein 2025-04-07

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Khomas-besighede voel steeds Covid se knyp

Kommentaar

Republikein 2025-04-07

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

MELD AAN

Advertensie