Bewustheid van downsindroom tot almal se voordeel

Aldo Horn
Downsindroom raak menige mense wêreldwyd.

Hierdie genetiese afwyking kan ’n verandering in ’n persoon se fisieke voorkoms en gesondheidsprobleme tot gevolg hê. Dit beteken egter nie dat persone wat met downsindroom saamleef nie ’n vol, bevredigende lewe kan lei nie.

Downsindroom, wat vernoem is na John Langdon Down – die Britse dokter wat die siekte die eerste keer in 1866 geïdentifiseer het – is die mees algemene genetiese afwyking wat ongeveer een uit elke 1 000 kinders raak, volgens ’n artikel deur die Verenigde Nasies (VN).

Om bewustheid van dié sindroom te bevorder, verduidelik Huipie van Wyk, die direkteur van die Side by Side Early Intervention Centre in Windhoek, in samewerking met die Downsindroomvereniging van Namibië, meer oor hierdie toestand en die mense wat daarmee saamleef.

“Mense wat aan downsindroom ly, het gewoonlik ’n groter risiko vir gesondheidsprobleme soos hartprobleme, rugpyn, leukemie, leerversteurings, vetsug en immuunafwykings.

Dit beteken egter nie dat mense met downsindroom nie ’n lang lewe kan hê nie, solank die nodige mediese behandeling en ingryping betyds plaasvind. Daar is ook geen omgewingsrisikofaktore vir downsindroom waarvan medici bewus is nie."



OORSAKE

"Daar is 23 pare chromosome wat die genetiese materiaal in elke sel in die menslike liggaam bevat.

Elke chromosoompaar bestaan ??uit twee chromosome wat in totaal 46 chromosome gee. In elk van die 23 chromosoompare word een chromosoom van ’n mens se pa en een van ’n mens se ma geërf. Hierdie chromosoompare bevat die gene wat ’n persoon se fisieke eienskappe bepaal.

Downsindroom ontstaan ??as gevolg van onreëlmatige sel-deling op die 21ste chromosoompaar. Tydens die onreëlmatige sel-deling word ekstra genetiese materiaal aan die chromosoompaar geheg en veroorsaak gevolglik downsindroom.

Die mees algemene weergawe van downsindroom is Trisomie 21 waar ’n ekstra chromosoom by die 21ste chromosoompaar gevoeg word. Die persoon het dan drie volledige kopieë van die 21ste chromosoom in plaas van die verwagte twee kopieë in elke sel in die liggaam wat genetiese materiaal bevat.

Nog ’n variasie van downsindroom is Mosaik-downsindroom. Dié weergawe raak slegs sommige selle in die liggaam.

Laastens is daar Translokasie-downsindroom waar ’n gedeelte van chromosoom 21 homself aan ’n ander chromosoom heg. Daar is bewyse dat Translokasie-downsindroom oorerflik is – die verhouding is egter klein.”



MITES

“Daar is ’n paar stories oor downsindroom wat versprei word – die grootste een, volgens Van Wyk, is dat mense met downsindroom altyd gelukkig is.

Die waarheid is dat hulle, soos ander mense, ’n volle spektrum van emosies ervaar. Ondeurdagte gedrag ontstel mense met downsindroom net so baie as wat dit enige ander persoon sou ontstel.

Nog ’n algemene opvatting is dat slegs ouer mense kinders met downsindroom kry. Daar is ’n mate van waarheid in die mite; die ouderdom van ouers speel ’n rol, want onreëlmatige sel-deling word meer algemeen hoe ouer die persoon is. Alhoewel die kanse verhoog, word die meerderheid van babas met downsindroom gebore aan jonger ma’s, omdat jonger ma’s geneig is om meer kinders te kry. Indien ouer vroue kinders wil hê, kan Side by Side Early Intervention Centre hulp bied voor en tydens swangerskap.

Laastens is daar die idee dat die verstandelike gestremdheid wat deur downsindroom veroorsaak word, beteken dat mense wat met hierdie sindroom saamleef nie werk kan kry nie en heeltemal van ander afhanklik is om versorg te word. Dit is onwaar.

Volwassenes met downsindroom kan ’n loopbaan in verskeie velde hê. Byvoorbeeld, talle word in banke, ouetehuise, restaurante en ander besighede aangestel. Ander werk weer in die vermaaklikheidsbedryf, gasvryheidsbedryf of die tegnologiese sektor.

Hulle kan by hul gesinne woon en is aktiewe deelnemers in die samelewing. Verstandelike gestremdheid beteken nie dat hulle soos kinders behandel moet word nie – om hulle soos enige ander volwassene te behandel is die beste pad vorentoe.

Danksy die ondersteuning van die Verenigde Nasies se Kinderfonds (Unicef) is die Downsindroomvereniging van Namibië in staat om bewusmaking oraloor die land oor vroeë opsporing en -ingryping van downsindroom te bevorder,” het Huipie afgesluit.

[email protected]

Kommentaar

Republikein 2024-11-06

Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Premier League: Fulham 2 vs 1 Brentford | Manchester United 1 vs 1 Chelsea | Tottenham Hotspur 4 vs 1 Aston Villa Katima Mulilo: 22° | 37° Rundu: 21° | 36° Eenhana: 22° | 36° Oshakati: 22° | 35° Ruacana: 21° | 36° Tsumeb: 21° | 33° Otjiwarongo: 18° | 33° Omaruru: 20° | 36° Windhoek: 19° | 33° Gobabis: 18° | 36° Henties Bay: 14° | 21° Wind speed: 22km/h, Wind direction: W, Low tide: 11:33, High tide: 05:50, Low Tide: 23:58, High tide: 17:56 Swakopmund: 14° | 16° Wind speed: 19km/h, Wind direction: NW, Low tide: 11:31, High tide: 05:48, Low Tide: 23:56, High tide: 17:54 Walvis Bay: 13° | 22° Wind speed: 22km/h, Wind direction: NW, Low tide: 11:31, High tide: 05:47, Low Tide: 23:56, High tide: 17:53 Rehoboth: 18° | 35° Mariental: 19° | 37° Keetmanshoop: 18° | 37° Aranos: 18° | 38° Lüderitz: 13° | 23° Ariamsvlei: 17° | 36° Oranjemund: 14° | 31° Luanda: 25° | 26° Gaborone: 16° | 32° Lubumbashi: 17° | 32° Mbabane: 12° | 18° Maseru: 9° | 29° Antananarivo: 16° | 30° Lilongwe: 25° | 33° Maputo: 19° | 24° Windhoek: 19° | 33° Cape Town: 14° | 26° Durban: 16° | 17° Johannesburg: 15° | 28° Dar es Salaam: 26° | 32° Lusaka: 22° | 33° Harare: 19° | 30° Currency: GBP to NAD 22.71 | EUR to NAD 18.93 | CNY to NAD 2.46 | USD to NAD 17.7 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.27 | EGP to NAD 0.35 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.64 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.04 | RUB to NAD 0.18 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 133.24 | USD to AOA 909.05 | USD to BWP 13.47 | USD to EGP 49.15 | USD to KES 129.2 | USD to NGN 1664.36 | USD to ZAR 17.71 | USD to ZMW 27.07 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1878.44 Up +0.10% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 14296.93 Down -0.02% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 30793.94 Up +0.47% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 681.31/OZ DOWN -0.0234 | Copper US$ 4.26/lb DOWN -0.0407 | Zinc US$ 2 999.30/T DOWN -4.02% | Brent Crude Oil US$ 73.99/BBP DOWN -0.0244 | Platinum US$ 969.85/OZ DOWN -0.0279 Sport results: Premier League: Fulham 2 vs 1 Brentford | Manchester United 1 vs 1 Chelsea | Tottenham Hotspur 4 vs 1 Aston Villa Weather: Katima Mulilo: 22° | 37° Rundu: 21° | 36° Eenhana: 22° | 36° Oshakati: 22° | 35° Ruacana: 21° | 36° Tsumeb: 21° | 33° Otjiwarongo: 18° | 33° Omaruru: 20° | 36° Windhoek: 19° | 33° Gobabis: 18° | 36° Henties Bay: 14° | 21° Wind speed: 22km/h, Wind direction: W, Low tide: 11:33, High tide: 05:50, Low Tide: 23:58, High tide: 17:56 Swakopmund: 14° | 16° Wind speed: 19km/h, Wind direction: NW, Low tide: 11:31, High tide: 05:48, Low Tide: 23:56, High tide: 17:54 Walvis Bay: 13° | 22° Wind speed: 22km/h, Wind direction: NW, Low tide: 11:31, High tide: 05:47, Low Tide: 23:56, High tide: 17:53 Rehoboth: 18° | 35° Mariental: 19° | 37° Keetmanshoop: 18° | 37° Aranos: 18° | 38° Lüderitz: 13° | 23° Ariamsvlei: 17° | 36° Oranjemund: 14° | 31° Luanda: 25° | 26° Gaborone: 16° | 32° Lubumbashi: 17° | 32° Mbabane: 12° | 18° Maseru: 9° | 29° Antananarivo: 16° | 30° Lilongwe: 25° | 33° Maputo: 19° | 24° Windhoek: 19° | 33° Cape Town: 14° | 26° Durban: 16° | 17° Johannesburg: 15° | 28° Dar es Salaam: 26° | 32° Lusaka: 22° | 33° Harare: 19° | 30° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 22.71 | EUR to NAD 18.93 | CNY to NAD 2.46 | USD to NAD 17.7 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.27 | EGP to NAD 0.35 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.64 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.04 | RUB to NAD 0.18 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 133.24 | USD to AOA 909.05 | USD to BWP 13.47 | USD to EGP 49.15 | USD to KES 129.2 | USD to NGN 1664.36 | USD to ZAR 17.71 | USD to ZMW 27.07 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1878.44 Up +0.10% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 14296.93 Down -0.02% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 30793.94 Up +0.47% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 681.31/OZ DOWN -0.0234 | Copper US$ 4.26/lb DOWN -0.0407 | Zinc US$ 2 999.30/T DOWN -4.02% | Brent Crude Oil US$ 73.99/BBP DOWN -0.0244 | Platinum US$ 969.85/OZ DOWN -0.0279