Foto Pexels/Luther da Cunha
Foto Pexels/Luther da Cunha

Borsgesondheid: Wat is fiksie en wat is feit?

Met soveel mites en vooropgestelde idees op die internet en ook in ons gedagtes, is dit dikwels moeilik om tussen feite en fiksie te onderskei. Die bors-, skildklier- en paratiroïedspesialiste dr. Justus Apffelstaedt en dr. Fatima Hoosain help om 'n paar algemene wanopvattings oor gesonde borste uit die weg te ruim.
STAFF REPORTER
FIKSIE:

Daar is ’n toename in borskanker onder jonger vroue.



FEIT: Alhoewel die aantal jonger vroue toeneem wat gediagnoseer word, is die meeste borskankerpasiënte in Suider-Afrika en wêreldwyd steeds tussen die ouderdomme van 50 en 70. Borskanker word egter dikwels in jonger vroue gemis weens ’n gebrek aan roetine-skandering vir dié ouderdomsgroep, wat beteken die siekte word eers in ’n latere stadium opgespoor. As jy ’n familiegeskiedenis van kanker het, is dit raadsaam om ’n spesialis te nader oor wanneer om met skandering te begin of om genetiese toetsing te oorweeg.



FIKSIE: Chemoterapie is die belangrikste faktor om borskankersterftes te verminder.



FEIT: Chemoterapie speel ’n noodsaaklike rol in kankerbehandeling, maar is nie die primêre faktor om sterftes te verminder nie. Die doeltreffendste manier om borskankersterftes te verminder, is ’n kombinasie van vroeë opsporing deur mammografie by gespesialiseerde sentrums en behandeling deur ’n multidissiplinêre span. Dié spanne verskaf dienste vir chirurgie, mediese en bestralingsonkologie en plastiese chirurgie, met spesialiste wat saamwerk om die geval te bestuur.



FIKSIE: Alkoholverbruik verhoog die risiko van borskanker.



FEIT: Terwyl alkohol en sy metaboliet “acetaldehyde” die potensiaal het om kanker te veroorsaak, verhoog matige verbruik nie die risiko van borskanker drasties nie. Sommige studies stel selfs voor dat matige wynverbruik, veral as deel van ’n Mediterreense dieet, kan selfs die risiko weens die bioaktiewe samestellings in wyn verminder. Oormatige alkoholverbruik word egter universeel erken as skadelik en verhoog beduidend die risiko van borskanker en sterftesyfers.



FIKSIE: Alle mammogramme is gelyk.



FEIT: Nie alle mammogramme is van dieselfde kwaliteit nie. Die akkuraatheid van ’n mammografiese diagnose hang van verskeie faktore af:

* Die gebruik van optimale skanderingstoerusting.

* Radiograwe wat spesialiseer in mammografie en weet hoe om hoëkwaliteit-beelde te skep.

* Spesialiste wat gereeld mammogramme lees – wat ideaal ten minste 2 000 beelde per jaar interpreteer.

* Streng kwaliteitsbeheer waar uitslae voortgeset is. Dit is dus belangrik waar jy jou mammogram kry.



FIKSIE: Dit maak nie saak waar jy behandel word nie.



FEIT: Die ligging van jou behandeling speel ’n kritieke rol in die uitkomste van borskanker. Studies wys vroue wat in sentrums behandel word wat minder borskankergevalle hanteer, het ’n hoër risiko van tot 60% om binne vyf jaar te sterf teenoor diegene wat in hoëvolume-sentrums behandel word. Multidissiplinêre sentrums waar spesialiste op meer as 150 gevalle per jaar werk, bied beter uitkomste.



FIKSIE: ’n Mastektomie waarborg beter oorlewing as terapie waar die bors(te) behou word.



FEIT: Om die hele bors te verwyder verbeter nie noodwendig oorlewingsyfers nie. Borskanker versprei vroeg in die verloop van die siekte en metastase na ander dele van die liggaam soos die longe of die brein hou die werklike gevaar in. In goed bestuurde multidissiplinêre klinieke ondergaan sowat 60% van vroue terapie waar hulle hul bors(te) behou, 35% het ’n mastektomie met onmiddellike rekonstruksie en slegs 5% het geen rekonstruksie nie.



FIKSIE: Mammogramme is pynlik.



FEIT: Mammogramme wat deur bekwame mammograwe uitgevoer word, is gewoonlik nie pynlik nie. Om tydens die prosedure te ontspan, help om die ongemak te verminder omdat die ontspanne borspiere agter die bors die proses kan vergemaklik. Terwyl sommige vroue matige ongemak kan ervaar, word die korttermyn-ongemak ver oortref deur die langtermynvoordele van vroeë opsporing.



FIKSIE: Borsvergroting maak dit moeiliker om kanker op te spoor.



FEIT: Borsvergroting verhoog nie die risiko van borskanker nie, want dit voeg nie by tot die klierweefsel nie. Dit is egter noodsaaklik om ná ’n vergroting ’n mammogram deur ’n ervare mammograaf te kry wat die beste weet hoe om spesiale tegnieke te gebruik om alle borsweefsel behoorlik te visualiseer.



Deur hierdie mites uit die weg te ruim, kan vroue meer ingeligte besluite neem oor hul borsgesondheid en toepaslike stappe doen om hul risiko van borskanker te verminder.

Kommentaar

Republikein 2024-12-30

Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Katima Mulilo: 20° | 28° Rundu: 21° | 33° Eenhana: 22° | 36° Oshakati: 24° | 34° Ruacana: 20° | 36° Tsumeb: 21° | 31° Otjiwarongo: 19° | 32° Omaruru: 19° | 34° Windhoek: 19° | 31° Gobabis: 20° | 32° Henties Bay: 16° | 21° Swakopmund: 16° | 19° Walvis Bay: 16° | 23° Rehoboth: 18° | 32° Mariental: 17° | 34° Keetmanshoop: 16° | 34° Aranos: 20° | 35° Lüderitz: 15° | 26° Ariamsvlei: 15° | 34° Oranjemund: 14° | 23° Luanda: 26° | 27° Gaborone: 22° | 31° Lubumbashi: 17° | 21° Mbabane: 18° | 32° Maseru: 17° | 29° Antananarivo: 16° | 28° Lilongwe: 19° | 24° Maputo: 23° | 37° Windhoek: 19° | 31° Cape Town: 18° | 24° Durban: 22° | 31° Johannesburg: 19° | 26° Dar es Salaam: 26° | 31° Lusaka: 18° | 26° Harare: 18° | 26° #REF! #REF!