kankerplan
kankerplan

‘Stryd teen kanker is ons almal s’n’

Kritieke behoefte aan samewerking
Die minister van gesondheid en maatskaplike dienste het tydens die bespreking van Namibië se nasionale kankerbeheerplan beklemtoon geen enkele enti­teit kan kanker alleen takel nie.
Henriette Lamprecht
Henriette Lamprecht

Met die las van kanker wat voortgeset toeneem, is ­gesondheidstelsels onder toenemende druk soos die aanvraag na verwante bestuurstelsels styg.

Die voorkoms van kanker het die afgelope paar jaar gemiddeld met 12% gestyg, met bors- en servikale kanker wat die mees algemeenste is. Een uit elke vyf mense sal een of ander tipe kanker in hul leeftyd ontwikkel, met een uit nege mans en een uit 12 vroue wat weens die siekte sal sterf.

Die minister van gesondheid en maatskaplike dienste, Kalumbi ­Shangula, het tydens die bespreking van Namibië se nasionale kanker-beheerplan beklemtoon geen enkele entiteit kan kanker alleen takel nie.

Hoewel die ministerie die mandaat het om prosesse te lei om die plan te ontwikkel, vereis dit volgens ­Shangula samewerking met alle sektore en ­rolspelers. Dit sluit lynministeries, verskaffers van gesondheidsdienste, navorsings- en tersiêre instellings, nieregeringsorganisasies, die private sektor en internasionale vennote in.

“Inderdaad elke Namibiër, ­insluitend diegene wat kanker oorwin het en wat met kanker saamleef,” het hy gesê.

Met die ontwikkeling van planne soos die beheerplan en gevolg deur doeltreffende implementering­strategieë kan Namibië volgens ­Shangula sukses behaal in die stryd teen die siekte. Hy het gemaan dit is kritiek om die behoefte aan samewerking en vennootskappe te erken.

“Samewerking moet meer as ’n woord wees. Dit moet die beginsel wees wat ons optrede lei.

“Dit beteken om prakties saam te werk om te verseker dat ons ­ingrypings en beleidsrigtings nie net goeie bedoelings is nie, maar dat dit ook doeltreffend geïmplementeer kan word.”

proaktiewe optrede

Die plan moet gerig wees om tot die werklikhede en ervarings van mense te spreek en beteken volgens ­Shangula om hulpbronne, kennis en kundigheid te deel om ’n sterk en proaktiewe gesondheidstelsel te bou wat in staat is om unieke kanker­verwante uitdagings te takel wat Namibië as nasie in die gesig staar.

Die gesondheidsminister het ­deelnemers aan die bespreking ­aangemoedig om die bogenoemde uitdaging met ’n groter gevoel van dringendheid aan te pak.

“Namibië het ’n beheerplan nodig wat die land in staat stel om doeltreffend die impak van kanker op ons same­lewing te voorkom en te takel.”

Kankerbeheer is ook ’n kritieke komponent van Namibië se strategie vir nie-oordraagbare siektes wat in 2018 van stapel gestuur is. Dit is weens die beduidende negatiewe impak wat dit op openbare ­gesondheid, die kapasiteit van gesondheidstelsels en ekonomiese stabiliteit het.

Kankerpasiënte word in beide die staat- en private sektor behandel. Die ministerie het goedkeuring van die kabinet aangevra vir die entstof vir die voorkoming van servikale kanker wat ten doel het om dit te verhoed.

’n Strategiese plan om ­servikale kanker teen 2030 in Namibië uit te wis, is reeds saamgestel, terwyl ’n tegniese komitee reeds die ­nasionale voorkomingsriglyne geëvalueer het om te verseker dat dit in lyn met die huidige globale riglyne is.

SKANDERINGS

Die voorkomingsdienste sal volgens Shangula by bestaande instellings vir primêre gesondheid beskikbaar wees. Namibië gaan ook geleidelik weg­beweeg van die visuele ondersoek van die baarmoeder en die gebruik van asynsuur na HPV ­DNA-toetsing in die skandering van servikale kanker. Die teikengroep is 30-jarige vroue en vroue wat 25 jaar oud is en met MIV saamleef.

Die pouse tussen die skanderings is tien en vyf jaar vir die algemene ­bevolking en vroue met MIV onder­skeidelik.

Die HPV DNA-toets sal as deel van ’n benadering in fases begin met ’n ­bevolking met ’n hoë risiko om­ ­servikale kanker te ontwikkel en wel vroue wat MIV-positief is.

Shangula sê die doelwit is ’n dekking van 70% teen 2030 wat in lyn is met die globale teiken. Vir opvolg- dienste sal van bestaande gesondheidswerkers in gemeenskappe gebruik gemaak word.

Namibië het ook suksesvol die ­behandeling van pre-kanker- letsels ingestel en verhoog deur van ­termiese ablasietoestelle gebruik te maak. Vroue 50 jaar en ouer word skandeer en kan dieselfde dag be-handeling met termiese ablasie ontvang.

Om verwysings te versnel vir pasiënte wat ’n positiewe skandering gehad het en wat weens die gebrek aan kapasiteit of toerusting nie dieselfde behandeling kan ontvang nie, word na die naaste gesondheidsgeriewe verwys word. 

– [email protected]

Kommentaar

Republikein 2024-09-13

Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Katima Mulilo: 20° | 39° Rundu: 20° | 40° Eenhana: 20° | 38° Oshakati: 20° | 37° Ruacana: 19° | 36° Tsumeb: 24° | 35° Otjiwarongo: 18° | 32° Omaruru: 17° | 33° Windhoek: 17° | 30° Gobabis: 17° | 34° Henties Bay: 11° | 16° Wind speed: 26km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:35, High tide: 04:45, Low Tide: 23:04, High tide: 17:02 Swakopmund: 12° | 15° Wind speed: 32km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:33, High tide: 04:43, Low Tide: 23:02, High tide: 17:00 Walvis Bay: 11° | 20° Wind speed: 38km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:33, High tide: 04:42, Low Tide: 23:02, High tide: 16:59 Rehoboth: 17° | 32° Mariental: 18° | 34° Keetmanshoop: 14° | 31° Aranos: 17° | 35° Lüderitz: 9° | 20° Ariamsvlei: 13° | 29° Oranjemund: 8° | 17° Luanda: 21° | 22° Gaborone: 19° | 35° Lubumbashi: 17° | 35° Mbabane: 16° | 31° Maseru: 13° | 30° Antananarivo: 13° | 25° Lilongwe: 21° | 32° Maputo: 20° | 31° Windhoek: 17° | 30° Cape Town: 12° | 19° Durban: 18° | 22° Johannesburg: 19° | 30° Dar es Salaam: 24° | 29° Lusaka: 22° | 35° Harare: 18° | 31° Currency: GBP to NAD 23.26 | EUR to NAD 19.67 | CNY to NAD 2.5 | USD to NAD 17.75 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.29 | EGP to NAD 0.36 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.67 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.16 | RUB to NAD 0.19 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 132.01 | USD to AOA 926.34 | USD to BWP 13.29 | USD to EGP 48.39 | USD to KES 128.48 | USD to NGN 1587.42 | USD to ZAR 17.76 | USD to ZMW 26.25 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1787.21 Up +1.47% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13884.63 Down -0.3% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 30497.83 Up +0.04% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9625.73 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 575.43/OZ UP +0.66% | Copper US$ 4.18/lb DOWN -0.0013 | Zinc US$ 2 858.30/T DOWN -0.44% | Brent Crude Oil US$ 73.13/BBP UP +0.70% | Platinum US$ 993.83/OZ UP +1.48% Sport results: Weather: Katima Mulilo: 20° | 39° Rundu: 20° | 40° Eenhana: 20° | 38° Oshakati: 20° | 37° Ruacana: 19° | 36° Tsumeb: 24° | 35° Otjiwarongo: 18° | 32° Omaruru: 17° | 33° Windhoek: 17° | 30° Gobabis: 17° | 34° Henties Bay: 11° | 16° Wind speed: 26km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:35, High tide: 04:45, Low Tide: 23:04, High tide: 17:02 Swakopmund: 12° | 15° Wind speed: 32km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:33, High tide: 04:43, Low Tide: 23:02, High tide: 17:00 Walvis Bay: 11° | 20° Wind speed: 38km/h, Wind direction: S, Low tide: 10:33, High tide: 04:42, Low Tide: 23:02, High tide: 16:59 Rehoboth: 17° | 32° Mariental: 18° | 34° Keetmanshoop: 14° | 31° Aranos: 17° | 35° Lüderitz: 9° | 20° Ariamsvlei: 13° | 29° Oranjemund: 8° | 17° Luanda: 21° | 22° Gaborone: 19° | 35° Lubumbashi: 17° | 35° Mbabane: 16° | 31° Maseru: 13° | 30° Antananarivo: 13° | 25° Lilongwe: 21° | 32° Maputo: 20° | 31° Windhoek: 17° | 30° Cape Town: 12° | 19° Durban: 18° | 22° Johannesburg: 19° | 30° Dar es Salaam: 24° | 29° Lusaka: 22° | 35° Harare: 18° | 31° Economic Indicators: Currency: GBP to NAD 23.26 | EUR to NAD 19.67 | CNY to NAD 2.5 | USD to NAD 17.75 | DZD to NAD 0.13 | AOA to NAD 0.02 | BWP to NAD 1.29 | EGP to NAD 0.36 | KES to NAD 0.14 | NGN to NAD 0.01 | ZMW to NAD 0.67 | ZWL to NAD 0.04 | BRL to NAD 3.16 | RUB to NAD 0.19 | INR to NAD 0.21 | USD to DZD 132.01 | USD to AOA 926.34 | USD to BWP 13.29 | USD to EGP 48.39 | USD to KES 128.48 | USD to NGN 1587.42 | USD to ZAR 17.76 | USD to ZMW 26.25 | USD to ZWL 321 | Stock Exchange: JSE All Share Index Same 0 | Namibian Stock Exchange (NSX) Overall Index 1787.21 Up +1.47% | Casablanca Stock Exchange (CSE) MASI 13884.63 Down -0.3% | Egyptian Exchange (EGX) 30 Index 30497.83 Up +0.04% | Botswana Stock Exchange (BSE) DCI 9625.73 Same 0 | NSX: MTC 7.75 SAME | Anirep 8.99 SAME | Capricorn Investment group 17.34 SAME | FirstRand Namibia Ltd 49 DOWN 0.50% | Letshego Holdings (Namibia) Ltd 4.1 UP 2.50% | Namibia Asset Management Ltd 0.7 SAME | Namibia Breweries Ltd 31.49 UP 0.03% | Nictus Holdings - Nam 2.22 SAME | Oryx Properties Ltd 12.1 UP 1.70% | Paratus Namibia Holdings 11.99 SAME | SBN Holdings 8.45 SAME | Trustco Group Holdings Ltd 0.48 SAME | B2Gold Corporation 47.34 DOWN 1.50% | Local Index closed 677.62 UP 0.12% | Overall Index closed 1534.6 DOWN 0.05% | Osino Resources Corp 19.47 DOWN 2.41% | Commodities: Gold US$ 2 575.43/OZ UP +0.66% | Copper US$ 4.18/lb DOWN -0.0013 | Zinc US$ 2 858.30/T DOWN -0.44% | Brent Crude Oil US$ 73.13/BBP UP +0.70% | Platinum US$ 993.83/OZ UP +1.48%