Boere mág aanhou taks betaal, sê hof

Denver Kisting – Die hoërhof het vandeesweek gelas boere mag voortgaan om grondbelasting te betaal hangende ’n geding in dieselfde hof oor grondwaardasies.

Dít kom nadat die Agricultural Bank of Namibia (Agribank) die hof gevra het dat grondbelasting aangeslaan en ingevorder word omdat dié prosesse deur die hangende geding tot stilstand gedwing is.

In hofstukke sê die uitvoerende hoof van Agribank, mnr. Sakaria Nghikembua, sommige regeringsamptenare verseg om grondeienaars aan te slaan hoewel die sperdatum, waarteen grondbelasting betaalbaar was, einde Maart verstryk het.

Weens dié weiering kan klaringsertifikate nie bekom word nie en grond nie op kopers se name oorgedra word nie, sê hy voorts.

Hierdie wending bring Agribank se mandaat om landboubedrywighede te bevorder deur lenings toe te staan in die gedrang.

In dié stadium is lenings aan 12 mense ten bedrae van meer as N$67 miljoen goedgekeur.

Elf van dié mense sal hierdeur vir die eerste keer grond kan koop, terwyl een lening vir die koop van aanvullende grond goedgekeur is, lui die stukke verder.

Nghikembua sê hulle is van mening onlangse hofuitsprake in die belasting-geding verbied nie die uitreik van klaringsertifikate nie.

Boonop, sê hy, beskik hul kliënte oor die grondwetlike reg om hul onroerende eiendom van die hand te sit of om eiendom te koop én dit op hul name te laat registreer.

Adjunk-regter-president Hosea Angula het Agribank gelyk gegee en Maandag die dringende aansoek toegestaan.

Daar was onlangs groot konsternasie toe die adjunk-waardeerder-generaal, mnr. Protasius Thomas, hom nie van stryk laat bring het deur beskuldigings dat hy die onafhanklikheid van die regbank ondermyn nie.

Hy het toe aan Republikein onthul dat daar ondanks ’n hofbevel wat die betaling van grondbelasting op ys plaas, boere is wat hul opgawes voor die sperdatum ingedien het en belasting vereffen het.

Hy het bygevoeg die ministerie van grondhervorming “het nie die reg om vir boere te sê om nie te betaal nie”.

Thomas het voorts gesê hy volstaan by sy vroeëre uitlatings dat Angula homself van die grondbelastingsaak moes verskoon.

Volgens Thomas is sy mening geen aanval op die regbank nie, maar het hy dit teen ’n regter wat na bewering te midde van ’n botsing van belange op die bank gebly het.

“Ons is nie teen die regbank nie. Maar ek ken die basiese reg. As ek weet ek het belange wat ’n botsing van belange meebring, kan ek nie (in ’n saak) betrokke wees nie.”

Thomas het vroeër vanjaar onder skoot gekom toe die genootskap van advokate ’n beroep op president Hage Geingob gedoen het om homself, namens die regering, van Thomas se uitlatings te distansieer. Die balie het aangevoer Thomas ondermyn die regbank se grondwetlike onafhanklikheid.

Regter Angula het vroeër vanjaar gelas grondbelasting mag nie gehef word nie weens die vermeende onregmatighede van en ongerymdhede met die berekening van grondwaardes, en die redelike veronderstelling dat boere daardeur skade sal ly.

Hy het toe ’n bevel uitgereik teen enige aanslag van grondbelasting op kommersiële landbougrond wat ingevolge die omstrede voorlopige hoofwaardasierol van 1 April 2012 betaalbaar is.

Dít is hangende hersieningsprosedures oor besware wat verlede jaar in die waardasiehof aangeteken is.