Kospryse bekommer boer én verbruiker

Dr. Kobus Laubscher - Die verskil tussen wat die boer ontvang en die verbruiker betaal is ’n oeroue twispunt – die een party kry te min en die ander party betaal te veel. So beweeg die twee groepe verder uitmekaar, terwyl beide partye tog afhanklik van mekaar bly. Die Nasionale Bemarkingsraad in Suid-Afrika doen gereelde ontledings van die verskil tussen plaashekpryse en wat die verbruiker betaal. Die bemarkingsmarge en produsente-aandeel in die verbruikersrand gee beter perspektief en dui aan wat dit kos om die produk in finale vraagformaat aan te bied.Die produsente-aandeel word omskryf as die plaas ekwiwalent van wat die verbruiker betaal. Die bemarkingsmarge dui weer die verskil aan van wat die verbruiker op verbuikersvlak betaal en die plaasekwiwalent van dieselfde produk.Veranderings aan beide van die veranderlikes is ’n aanduiding van prysbewegings waarvan kennis geneem moet word, veral tot die mate wat ’n groter marge óf plaaspryse afdruk én/óf die koste vir die verbruiker verhoog. In beide gevalle is die impak negatief, want laer plaaswaarde kan produksie ontmoedig, terwyl stygende pryse vir die verbruiker weer verbruik strem. So beweeg die twee groepe verder uitmekaar.Wat moet gebeur, is dat produsente ‘nvolhoubare inkomstestroom nodig het en dat die waardeketting doeltreffend moet funksioneer sodat toegevoegde waarde gedurende transformasie, verbruikers steeds in ‘n posisie plaas om te kan eet.Die plaaswaarde of produsente-aandeel en die bemarkingsmarge verskil tussen produkte. In die geval van vars hoenders het die bemarkingsmarge in die tweede kwartaal vanjaar gemiddeld met 3,6% toegeneem, terwyl die produsente-aandeel met 1,24% afgeneem het. In Julie vanjaar was die produsente-aandeel van ‘n heel, vars hoender 54,45%. Op ‘n jaar-tot-jaar basis het die bemarkinsgmarge toegeneem met 5,56%, maar die produsente-aandeel het gedaal met net meer as 3%. In die geval van graad A2- en A3-beesvleis het die marge met net minder as 2% toegeneem in die tweede kwartaal vanjaar, tot R35,81 in Julie 2019. Die produsenteaandeel het marginaal gedaal tot 52,59%. Dit was net meer as 1% laer op ‘n jaar-tot-jaar basis, terwyl die bemarkingsmarge oor dieselfde tydperk met 5,5% gedaal het.Die bemarkingsmarge in die geval van graad A2- en A3-lamvleis was in Julie vanjaar R60,53 per kg of net meer as 7% laer as in die eerste kwartaal. Oor dieselfde tydperk het die produsente-aandeel met 8,13% toegeneem tot 50,49%. Op ‘n jaargrondslag het die marge egter toegeneem met net minder as 3%, maar het die produsente-aandeel met 7,6% gedaal.Melk se bemarkingsmarge bly hoog en was in Julie vanjaar R9,19/liter met ewe min beweging op ‘n jaar grondslag. Die produsente-aandeel het met net minder as 1% gedaal, terwyl die marge met minder as 0,5% gedaal het. Melkprodusente is tans baie ongelukkig oor die plaashekpryse, terwyl verbruikers ook gebuk gaan onder hoë verbruikerspryse. Melkinvoere is verder ‘n bron van kommer vir die bedryf. Enersyds maak dit melk meer beskikbaar, maar wat eintlik nodig is, is plaashekpryse wat produksie aanmoedig, terwyl verbruikers ook baat vind met laer pryse. Die Nasionale Bemarkingsraad berig dat die gemiddeld prys van melk op verbruikersvlak in Julie vanjaar R14,62/l was.Die bekostigbaarheid van mieliemeel is belangrik, veral tot die mate wat dit stapelvoedsel is. In die geval van supermieliemeel was die verbruikerspryse van 5 kg- en 2,5 kg-verpakkings se stygings op ’n jaargrondslag ,tot Julie vanjaar van die hoogste in die mandjie van kos wat ontleed word. Dit het met onderskeidelik 16,7% en 18,3% toegeneem. Die bemarkingsmarge van die 5 kg-verpakking was in Julie vanjaar egter 16,49% laer was as ‘n jaar gelede. Die impak van plaashekprysstygings het tot gevolg gehad dat die produsente-aandeel met bykans 39% toegeneem het tot 55,1%. Dié tendens dui daarop dat die mark van die plaashekprysstygings geabsorbeer het.Dit is duidelik die mark het beperkte vermoë om veral administratiewe prysstygings soos hoër energiekoste, arbeidkoste, ensovorts te kan absorbeer.Die noodwendige gevolg van die gewelddadige ontwrigting van logistieke dienslewering deur vragmotors te teiken, sal die marge aan beide kante van die waardeketting beïnvloed. Boere én verbruikers sal moet opdok.

Kospryse bekommer boer én verbruiker

Kommentaar

Republikein 2025-04-18

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Kospryse bekommer boer én verbruiker

Kommentaar

Republikein 2025-04-18

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

MELD AAN

Advertensie