Kuberwetsontwerp waarborg verbruikers se veiligheid

Henriette Lamprecht - Die voorgestelde wetsontwerp vir elektroniese transaksies en kubermisdaad kan help om die toelaatbaarheid van bewyse in Namibiese howe uit te klaar.
Volgens prof. Nico Horn, 'n regskenner, het Namibië se bewysreg oor 'n lang tydperk en in 'n “totaal ander wêreld” as die een met elektroniese kontrakte en die kuberruim ontwikkel.
“Die hoofstukke wat gemik is op bewyse is 'n goeie bydrae om regulasies en beheer vir kuberkontrakte en ander regsaktiwiteite in die kuberruim vas te stel en te wettig,” het Horn in reaksie op die voorgestelde wetsontwerp gesê.
Die wetsontwerp het ten doel om elektroniese handel en kommunikasie te bevorder en 'n veilige omgewing vir die verbruiker te skep.
Horn sê Namibië beskik wel oor die nodige kennis en ervare personeel om die voorgestelde wet af te dwing.
“Die regulasies is nie nuut nie, maar bloot die modernisering van huidige reëls en standaardpraktyke.”
Een van die voorgestelde regulasies sluit in 'n polisiebeampte wat met die toestemming van 'n regter en 'n onderskeppingslasbrief kommunikasie in die vorm van e-posse, webtuistes, SMS'e, telegramme, telekse sowel as oudio- en video-opnames ondersoek. Die lasbrief word net uitgereik sou die regter oortuig wees 'n minder indringende ondersoekmetode sal nie die gewenste inligting oplewer nie en dat die beweerde oortreding ernstig genoeg is om die metode in die lasbrief te regverdig.
Die persoon wat so ondersoek word, hoef ook nie van die ondersoek in kennis gestel te word nie.
Op 'n vraag of dit nie 'n skending van iemand se privaatheid is nie en of die beweerde oortreding die metode regverdig, het Horn gesê die behoefte van 'n polisiebeampte om vir 'n lasbrief aansoek te doen is “vaag”.
Volgens Horn het kritici in dié verband uitgewys 'n soektog in of ondersoek na 'n persoon se internetgebruik is “breed” en sal waarskynlik inligting verklap wat moontlik nie wettig is nie.
“Dit sal die verdagte ernstig verneder.”
Horn sê 'n aansoek vir 'n lasbrief voor 'n landdros sal nie die verdagte se privaatheid beskerm nie.
“Die wetsontwerp moet ander moont­likhede ondersoek soos 'n tribunaal, of meer as een persoon waarvan een ten minste 'n hoërhofregter moet wees.”
Hy sê voorts 'n tribunaal en streng regulasies met betrekking tot wat ondersoek kan word en wat die moontlike skade kan beperk, behoort Namibiërs teen dié soort ondersoeke te kan beskerm.
“Die wetsontwerp moet ook die verspreiding van nieverwante bewyse wat deur 'n polisiebeampte ingesamel is in die loop van sy of haar ondersoek kriminaliseer.”
Volgens Horn kan die wet ook die aantal beamptes beperk wat dié tipe ondersoeke doen deur slegs beamptes wat oor die voorgeskrewe kwalifikasie vir die insameling van inligting beskik, hiervoor opdrag te gee.
'n Hoë boete van tot N$1 miljoen word in die wetsontwerp voorgestel sou 'n persoon daaraan skuldig bevind word dat hy onregmatig toegang tot 'n rekenaar of digitale toestel verkry het met die doel om bedrog of diefstal te pleeg, of 'n bedreiging vir nasionale veiligheid inhou.
“Dit klink buitensporig, die miljoen dollar-boete behoort hersien te word.”
Die voorgestelde wetsontwerp sou op 18 Februarie vanjaar in die parlement ter tafel gelê word, maar is vir verdere openbare konsultasie teruggehou.
Die publiek het nou tot 16 Junie tyd om insette en kommentaar op dié wetsontwerp te lewer. Dit is op die ministerie van inligting en kommunikasietegnologie se webtuiste by www.mict.gov.na beskikbaar. Navrae kan per e-pos aan [email protected] of [email protected] gerig word.