Regering dreig winkelreus

font face="Verdana" >



Augetto Graig - Die regering sal besin om aankope by Shoprite te staak indien die winkelreus nie 'n uitgerekte arbeidsgeskil met deelnemers aan 'n onwettige staking beëindig nie.

Mnr. Bro-Matthew Shinguadja, permanente sekretaris van arbeid, nywerheidsbetrekkinge en werkskepping, het herhaal sy ministerie ondersteun die verbruikersboikot. Die ministerie sal alle regeringskantore, ministeries en staatsagentskappe vra om dieselfde te doen.

Die hernude aanslag het gekom enkele ure voor ’n betoging gister voor die deure van Shoprite se tak in Windhoek se middestad. Vakbonde en nieregeringsorganisasies het hieraan deelgeneem en Shinguadja was self teenwoordig.

Die ontevredenheid wat aanleiding tot die betoging gegee het, spruit uit Shoprite-werknemers se werksomstandighede.

Werknemers het in 2015 aan stakings deelgeneem waartydens hulle beter lone, ’n vervoertoelaag en ander veranderinge geëis het. Dit het ook ingesluit dat ’n einde gemaak word aan Shoprite se permanente deeltydse werksgeleenthede.

Die dissiplinêre proses waaraan die betrokke werknemers onderwerp is, duur steeds voort, en daar word verwag dat die kettingwinkelgroep hulle in die pad sal steek.

Boonop het Shoprite verlede week 93 werknemers gedagvaar vir verliese wat die maatskappy gely het weens die stakings, asook vir hul regskoste.

Shoprite eis meer as N$4,5 miljoen van die werknemers, wat in die algemeen minder as N$2 000 ’n maand verdien.

Shinguadja sê die ministerie probeer al jare om Shoprite daarvan te oortuig om die dissiplinêre proses te staak.

Hulle moedig Shoprite ook al lank aan om ’n vakbond toe te laat om werknemers te verteenwoordig.

Geen vakbond kon die afgelope vyf jaar verteenwoordiging van meer as die helfte van die werkers verseker nie – ’n vereiste om ’n bedingingseenheid te kan skep.

Shinguadja sê een vakbond het in April vanjaar byna daarin geslaag, maar Shoprite het nie hul samewerking in die verband gegee nie, en het die proses só in die wiele gery.

Weens wetlike beperkings van toepassing op die arbeidsministerie, sê Shinguadja, kies hulle om die verbruikersboikot te steun.

“Die regering is bewus van die implikasies daarvan,” het hy oor die besluit gesê.

Ná nuus van Shoprite se N$4,5 miljoen-eis is die boikot op sosiale media aangemoedig, en was die kettingwinkelgroep vinnig om prysverlagings aan te kondig.

Volgens berigte het Shoprite kliënte selfs koek en tee aangebied, en veral bier teen belaglike lae pryse verkoop om kliënte te lok.

Tydens gister se betoging het kliënte steeds by Shoprite se deure ingestroom.

Maar Shinguadja sê: “Wanneer Shoprite sê hulle is die goedkoopste en grootste in Suider-Afrika, is dit omdat hul werknemers die pryse subsidieer. Die verbruiker kry voorkeur weens die werkers se swaarkry. Shoprite kan die laer pryse bekostig omdat die werknemers van vergoeding weerhou word.”

Adv. Vicki ya Toivo, die minister se spesiale raadgewer, sê Shoprite se teenstand teen die betaling van lidmaatskapgeld aan vakbonde, word nie deur die wet ondersteun nie.

Volgens haar kan en sal die ministerie intree indien die betrokke vakbonde die kwessie hof toe neem.

Intussen werk die ministerie aan die hervorming van die arbeidswet, wat die vereiste insluit dat buitelandse maatskappye in die toekoms besluitnemende kantore in Namibië moet oprig.

Dít in samewerking met die ministerie van nywerheidsontwikkeling, handel en SME-ontwikkeling.

Namibië werk ook aan die daarstel van streekstandaarde in samewerking met die res van die Suider-Afrikaanse Ontwikkelingsgemeenskap (SADC).

Die arbeidsministerie is ook bereid om tot die hofstryd met betrekking tot die winkelreus se N$4,5 miljoen-eis toe te tree, het Shinguadja gesê.

“Ons sal ons saak vanuit ’n beleidsoogpunt stel. Ons sal wys dit is nie reg nie en ons sal inligting verskaf wat ek nie dink die hof nog nie het nie,” het hy gesê.

Intussen sê Ya Toivo: “Die publiek moet sy siening hieroor lig.”