Zungu stel ander oplossing voor
Volgens die N‡aJaqna-bewaringsgebied se raad sal die vestiging van nege plaaseenhede nie die lewens van die wettige San-inwoners van Tsumkwe-Wes verbeter nie.
Catherine Sasman
Die voorsitter van die N‡aJaqna-bewaringsgebied by Tsumkwe-Wes, me. Sarah Zungu, het in 'n onlangse mediaverklaring gesê Namibiese owerhede moet inspeksie van die gebied doen om te verseker 'n hoërhofbevel van 2016 word eerbiedig, waarvolgens onwettige heinings verwyder moet word.
Sy het gesê die bewaringsgebied sukkel al jare om reaksie van die owerhede op onwettige heinings en hervestiging in die gebied te kry, en moet 'n daadwerklike poging aanwend om alle onwettige heinings tydens so 'n ondersoek te verwyder.
Zungu het vroeër haar beswaar teen die beoogde vestiging van nege boerdery-eenhede in die Aasvoëlnes-gebied uitgespreek en sê nou slegs 'n paar mense sal hierby baatvind.
“In plaas daarvan om plase vir enkeles te vestig, is 'n ander opsie en voorkeuroplossing om sonkrag-waterinfrastruktuur, wat deur skenkers gefinansier is, by plaaslike San-nedersettings te laat installeer.
Tans sukkel hulle om tuin te maak en met vee te boer weens die swak, onvolhoubare waterinfrastruktuur,” het Zungu gesê.
Die vestiging van hierdie plase, van 2 500 hektaar elk, is 'n N$20 miljoen-projek van die ministerie van grondhervorming vir landboukommersialisering onder sy Program vir Kommunale Grondontwikkeling (PCLD).
Volgens plan sal agt plase nie omhein word nie en vir die eerste vyf jaar uitverhuur word as 'n inkomste vir die San-gemeenskappe wat die eenhede in 'n latere stadium sal oorneem.
Een van die plase sal omhein word en as 'n modelplaas gebruik word. Ander verwante projekte sluit 'n gemeenskapstoerismeprojek en 'n gemeenskapstuin in.
Zungu sê dit is 'n fout om te dink hierdie plase sal suksesvol uitverhuur word, en het bygevoeg daar bestaan geen meganismes om te verseker dat huur betaal sal word nie en geen waarborg dat die huurders nóg onwettige heinings sal oprig nie.
“Wie gaan verseker die huurders laat nie hul vee op bewaringsgrond wei wanneer (die gehuurde) plase oorbewei raak nie? Geen van hierdie basiese kwessies is deurdink nie,” het Zungu volgehou.
Die N‡aJaqna-bewaringsraad het gesê die PCLD-projek moet eerder oorweeg om N$10 miljoen te belê in 10 nuwe boorgate in 10 San-nedersettings, dat N$2,6 miljoen liewer op sonkraginfrastruktuur in San-nedersettings bestee word en bystand gegee word om hul eie tuine te maak.
Die raad stel ook voor dat N$6,8 miljoen bestee word aan die volledige ontleding van 'n voorgestelde lewende museum en kampeerterrein.
Daarvolgens was die twee bestaande lewende museums nie suksesvol nie, en is die Omatako-kampeerterrein verlate.
KONSULTASIES
Namibia Premier Research Solutions (NPRS), wat deur die grondministerie aangestel is om met die plaaslike San-gemeenskappe, die !Kung- tradisionele owerheid en die N‡aJaqna-bewaringsgebied te konsulteer, het vroeër hul ongeloof oor Zungu se ommeswaai rakende die voorgestelde boerdery-eenhede uitgespreek.
NPRS het in 'n verslag gesê Zungu het aanvanklik die vestiging van dié eenhede ondersteun, maar die bewaringsgebied en veral die Regshulpsentrum (LAC), wat regsadvies aan die bewaringsgebied verskaf, laat die proses nou sloer.
Mnr. George Eiseb, NPRS se spanleier, het verlede week gesê die grondministerie het goedkeuring vir die boedery-eenhede gegee, maar gesê die bewaringsgebied sal nóg 'n geleentheid gegee word om hul insette by 'n vergadering op 20 Julie te lewer.
Eiseb het gesê lede van die bewaringsraad het 'n belangrike vergadering op 29 Junie op Grootfontein nie bygewoon nie.
Hy het gesê nóg vergaderings sal gehou word waarop die toelaatbaarheidskriteria vir die boedery-eenhede bespreek sal word.
“Ons doen 'n beroep op die lede van die bewaringsgebied om die vergaderings by te woon om hul idees te opper; hulle moet aan die proses deelneem. Hulle moet na die beplanningsproses terugkeer,” het Eiseb gesê.
Die voorsitter van die N‡aJaqna-bewaringsgebied by Tsumkwe-Wes, me. Sarah Zungu, het in 'n onlangse mediaverklaring gesê Namibiese owerhede moet inspeksie van die gebied doen om te verseker 'n hoërhofbevel van 2016 word eerbiedig, waarvolgens onwettige heinings verwyder moet word.
Sy het gesê die bewaringsgebied sukkel al jare om reaksie van die owerhede op onwettige heinings en hervestiging in die gebied te kry, en moet 'n daadwerklike poging aanwend om alle onwettige heinings tydens so 'n ondersoek te verwyder.
Zungu het vroeër haar beswaar teen die beoogde vestiging van nege boerdery-eenhede in die Aasvoëlnes-gebied uitgespreek en sê nou slegs 'n paar mense sal hierby baatvind.
“In plaas daarvan om plase vir enkeles te vestig, is 'n ander opsie en voorkeuroplossing om sonkrag-waterinfrastruktuur, wat deur skenkers gefinansier is, by plaaslike San-nedersettings te laat installeer.
Tans sukkel hulle om tuin te maak en met vee te boer weens die swak, onvolhoubare waterinfrastruktuur,” het Zungu gesê.
Die vestiging van hierdie plase, van 2 500 hektaar elk, is 'n N$20 miljoen-projek van die ministerie van grondhervorming vir landboukommersialisering onder sy Program vir Kommunale Grondontwikkeling (PCLD).
Volgens plan sal agt plase nie omhein word nie en vir die eerste vyf jaar uitverhuur word as 'n inkomste vir die San-gemeenskappe wat die eenhede in 'n latere stadium sal oorneem.
Een van die plase sal omhein word en as 'n modelplaas gebruik word. Ander verwante projekte sluit 'n gemeenskapstoerismeprojek en 'n gemeenskapstuin in.
Zungu sê dit is 'n fout om te dink hierdie plase sal suksesvol uitverhuur word, en het bygevoeg daar bestaan geen meganismes om te verseker dat huur betaal sal word nie en geen waarborg dat die huurders nóg onwettige heinings sal oprig nie.
“Wie gaan verseker die huurders laat nie hul vee op bewaringsgrond wei wanneer (die gehuurde) plase oorbewei raak nie? Geen van hierdie basiese kwessies is deurdink nie,” het Zungu volgehou.
Die N‡aJaqna-bewaringsraad het gesê die PCLD-projek moet eerder oorweeg om N$10 miljoen te belê in 10 nuwe boorgate in 10 San-nedersettings, dat N$2,6 miljoen liewer op sonkraginfrastruktuur in San-nedersettings bestee word en bystand gegee word om hul eie tuine te maak.
Die raad stel ook voor dat N$6,8 miljoen bestee word aan die volledige ontleding van 'n voorgestelde lewende museum en kampeerterrein.
Daarvolgens was die twee bestaande lewende museums nie suksesvol nie, en is die Omatako-kampeerterrein verlate.
KONSULTASIES
Namibia Premier Research Solutions (NPRS), wat deur die grondministerie aangestel is om met die plaaslike San-gemeenskappe, die !Kung- tradisionele owerheid en die N‡aJaqna-bewaringsgebied te konsulteer, het vroeër hul ongeloof oor Zungu se ommeswaai rakende die voorgestelde boerdery-eenhede uitgespreek.
NPRS het in 'n verslag gesê Zungu het aanvanklik die vestiging van dié eenhede ondersteun, maar die bewaringsgebied en veral die Regshulpsentrum (LAC), wat regsadvies aan die bewaringsgebied verskaf, laat die proses nou sloer.
Mnr. George Eiseb, NPRS se spanleier, het verlede week gesê die grondministerie het goedkeuring vir die boedery-eenhede gegee, maar gesê die bewaringsgebied sal nóg 'n geleentheid gegee word om hul insette by 'n vergadering op 20 Julie te lewer.
Eiseb het gesê lede van die bewaringsraad het 'n belangrike vergadering op 29 Junie op Grootfontein nie bygewoon nie.
Hy het gesê nóg vergaderings sal gehou word waarop die toelaatbaarheidskriteria vir die boedery-eenhede bespreek sal word.
“Ons doen 'n beroep op die lede van die bewaringsgebied om die vergaderings by te woon om hul idees te opper; hulle moet aan die proses deelneem. Hulle moet na die beplanningsproses terugkeer,” het Eiseb gesê.
Kommentaar
Republikein
Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie