Ambisieuse lugkastele vir gesondheid

Nikanor Nangolo en Henriette Lamprecht – Dertig mobiele klinieke, 60 volledig toegeruste ambulanse, 813 mediese spesialiste, sewe nuwe en opgegradeerde geestesgesondheidsentrums en 35 nuwe klinieke. Dié getalle is deel van Swapo se grandiose lugkastele vir Namibië se openbare gesondheidstelsel, met die opgradering van die standaarde vir alle nuwe intermediêre hospitale wat in lyn met dié van private gesondheidsorg ’n prioriteit sal wees. Die regerende party se ontwikkelingsplan van N$85,7 miljard, wat reeds oor bietjie meer as ’n maand op 1 April 2025 in werking tree, vorm deel van die party se manifes wat die tydperk tussen 2025 en 2030 dek.Telemedisynedienste wat na verwagting landelike gemeenskappe sal bevoordeel, sal teen 2027 ingestel word om billike toegang tot gesondheidsorg te verbeter.Landswye veldtogte vir openbare gesondheidsonderrig en -voeding – gesteun deur ’n belegging van sowat N$75 miljoen oor vyf jaar – sal tussen 2025 en 2026 uitgerol word om voorkomende gesondheidsorg te bevorder.Byna 30 mobiele klinieke sal teen ’n koste van sowat N$210 miljoen oor vyf jaar verkry word. Sowat N$45 miljoen sal ook vir nuwe en opgegradeerde geestesgesondheidsentrums op Rundu, Keetmanshoop, Walvisbaai, Gobabis, Katima Mulilo, Oshakati en in Windhoek bewillig word.Daar sal ook ’n nasionale studie van stapel gestuur word om die uitdagings vir die toegang tot gesondheidsorg te evalueer en moontlike oplossings te identifiseer.Noodreaksiedienste sal ook ’n hupstoot van N$100 miljoen oor vyf jaar ontvang, wat die verkryging van 60 volledig toegeruste ambulanse sal verseker. Daarbenewens sal N$250 miljard die werwing van 813 mediese spesialiste – met die fokus op landelike gebiede – tussen April 2025 en Maart 2030 finansier.Om gesondheidsorg te desentraliseer, sal 35 nuwe klinieke in gebiede gebou word wat onderbedien is met ’n belegging van N$1 miljard. Konstruksie sal na verwagting in Januarie 2026 begin.TERUGBLIKDie minister van gesondheid en maatskaplike dienste, Kalumbi Shangula, het in Julie verlede jaar gesê die mobilisering van bykomende hulpbronne om die openbare gesondheidstelsel te bevorder, word op N$16 miljard beraam en sluit onder meer die uitbreiding en opknapping van bestaande infrastruktuur in, sowel as die aankoop van toerusting en ambulanse. Dit vorm deel van die ministerie se pad na die verwesenliking van universele gesondheidsorg (UHC). Shangula het toe geantwoord op vrae in die Nasionale Vergadering (NV) oor voedseltekorte, oorbevolking en ’n tekort aan beddens asook vullis by die Katutura-staatshospitaal in Windhoek. Die minister moes ook antwoord waarom pasiënte tydelik na ’n veldhospitaal oorgeplaas is, terwyl die hospitaal opknappings- en herstelwerk ondergaan het. Die staatshospitaal het uitgebreide opknappings- en herstelwerk op verskeie verdiepings ondergaan, wat beteken het pasiënte moes tydelike uit die betrokke sale verskuif word. Stabiele pasiënte is tydelik in die veldhospitaal gehuisves wat tydens die Covid-19-pandemie gebruik is en dieselfde rol as ’n saal in die hospitaal vervul het. Die rede vir die oorvol sale en tekort aan beddens was volgens Shangula omdat ma’s hul baba’s en kleuters vergesel wanneer hulle in die hospitaal opgeneem word, met die minister wat erken het dit skep ’n presedent in terme van hospitaaleiendom en die beskadiging van geriewe.Met die konstruksie van ’n nuwe distrikshospitaal in Windhoek wat tans voorkeur geniet, bly soortgelyke projekte wat reeds sowat 11 jaar gelede in Kavango-Wes, Otjozondjupa en Oshana beplan is, steeds net drome. Dit terwyl byna N$10 miljoen van belastingbetalers se geld reeds aan dit bestee is.BELOOFDE VERWYSINGSHOSPITALESkaars ’n maand voor die algemene en presidensiële verkiesings in 2014 het die voormalige staatspresident, Hifikepunye Pohamba, ’n baksteen op Nkurenkuru in Kavango-Wes gelê, wat volgens hom die sooispitseremonie vir ’n moderne verwysingshospitaal gesimboliseer het. Die hospitaal sou die gesondheidskwessies in die Kavangostreke takel waar toegang tot gesondheidsorg uiters beperk is.Teen Mei verlede jaar was al wat van die projek gerealiseer het ’n groot stuk grond wat teen ’n koste van meer as N$6 miljoen omhein is. Die afgelope paar jaar is daar ook verskeie kere berig oor die vandalisering van die heining. Miljoene Namibiese dollar is ook aan omgewingsimpakstudies vir die projek bestee.Sowat sewe jaar gelede is berig ’n staatshospitaal sou op Otjiwarongo teen ’n koste van sowat N$720 miljoen gebou word. Ook dit het net ’n droom gebly. Hiervoor is ’n stuk grond van 20 hektaar in 2014 toegeken met konstruksie wat in drie fases aangepak sou word.Ook in Oshana het die regering ’n moderne verwysingshospitaal beloof, maar tot vandag toe het daar nog dadels van gekom. ’n Moderne hospitaal met 1 000 beddens is vir Ondangwa beplan, maar soos al die bogenoemde projekte moet dit nog ’n werklikheid word. Vir dié hospitaal is erf 2372, wat 19 hektaar beslaan, aan die ministerie van gesondheid en maatskaplike dienste vir die konstruksie van die hospitaal toegeken.Shangula het toe by navraag oor die leë beloftes vir nog hospitale gesê die ministerie is tans besig met die distrikshospitaal in Windhoek en “ons kan net een op ’n slag bou”. Dié hospitaal waarvan die sooispitseremonie in Mei verlede jaar in nog ’n verkiesingsjaar plaasgevind het, sal die werkslading en verwysings na die Katutura-hospitaal verlig. Dit sal as ’n klas B-instelling in terme van verwysings en ook as opleidingsentrum dien en fokus op spesialisdienste, -opleiding en -navorsing. Volgens Shangula sal die langverwagte distrikshospitaal verligting vir die Katutura-hospitaal bring en ruimte skep vir gespesialiseerde dienste. Die ministerie se begroting verlede jaar was N$10,9 miljard. Tydens die bespreking van die begroting het Shangula ’n wanbalans in vaardighede in die openbare gesondheidsbedryf erken weens ’n skaarste in prioriteit-gesondheidslui in die arbeidsmark.Ook ’n groot behoefte aan finansiering vir die opleiding van studente in prioriteitsgebiede en dat ’n gebrek aan geld die uitbreiding van die personeelkorps in reaksie tot die bevolking se gesondheidsbehoeftes briek. Sowat N$10,4 miljard van die ministerie se begroting was geoormerk vir bedryfsuitgawes, terwyl net N$457 miljoen toegeken is vir die ontwikkeling van infrastruktuur. – republikein@republikein.com.na

Ambisieuse lugkastele vir gesondheid

Kommentaar

Republikein 2025-03-28

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

Ambisieuse lugkastele vir gesondheid

Kommentaar

Republikein 2025-03-28

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer

MELD AAN

Advertensie