Skelm, maar nie harteloos

Placido Hilukilwa – Of hy nou ’n koning, ’n senior hoofman of miskien ’n balju van ’n tradisionele hof was, weet ek nie.

Wat ek wel weet, is dat Kalola ’n held van alle wetsgehoorsame inwoners was, maar berug onder misdadigers. Hy was iemand met gesag.

Op ’n sekere dag – en dis lank gelede! – het Kalola vier vermeende misdadigers agternagesit. Net soos hul voorname sal die presiese aard van hul oortreding seker nooit bekend word nie.

Die vier, met die vanne Valombola, Naholo, Hikumwa en Haufiku, het op ’n plek gaan skuil waar baie aalwyne gegroei het en hulself daar verberg – gedink Kalola sou nooit daaraan dink dat iemand op so ’n plek sal skuil nie.

Dit gebeur toe dat Kalola se perd ’n “ekundu” (’n soort aalwyn wat as tradisionele kos beskou word en wat ’n geëerde plek in die inwoners se harte het) plattrap. Dit het een van die verskuildes se hart seer gemaak tot op ’n punt waar hy dit nie meer kon verduur nie.

“Kalola, is jy so dom dat jy nou die ekundu met jou perd plattrap, of is dit dat jy nooit ekundu as bygereg geëet het nie?”

Wat ’n geluk! Die vermeende misdadiger is dadelik deur Kalola en sy makkers in hegtenis geneem.

Soos die geluk dit wou hê, het die gearresteerde man ’n dogter gehad wat daardie jaar sou trou. En gewoonlik trou jong mense nie sonder dat hul pa’s die troue self reël en bywoon nie.

Een van die vermeende misdadigers wat nog skuilgehou en gesien het hoe sy makker weier om in hegtenis geneem te word, het ’n plan gehad: “Moet jou nie bekommer nie. Ek sal jou dogter bystaan met die trouefees – gaan net.”

Hy is ook dadelik gevang.

En soos dit was, gee Kalola nie kos en water aan gevangenes nie. Dit was dalk die rede hoekom een van die twee misdadigers wat nog geskuil het en klaarblyklik almal se rantsoen vir die dag gedra het, van sy skuilplek uitgeroep het: “Mense, moenie gaan sonder dat julle jul aandeel by die ‘oshikundu’ gesluk het nie.”

Geen geregsdiener sal ooit so ’n goeie kans laat verbygaan nie – die derde misdadiger is ook in hegtenis geneem. Maar toe was al drie bekommerd dat die enigste misdadiger wat nog skull, Haufiku, ook ’n fout sou maak en dat hy ook in hegtenis geneem sou word.

“Haufiku, skuil mooi. Moenie jouself oorgee nie,” was een se raad.

“Ek sal myself nie oorgee nie – ek is nie dom nie,” antwoord Haufiku en daarmee bereik die lang arm van die gereg hom ook.

Die werk van die Namibiese polisie sou baie maklik gewees het indien vandag se misdadigers ook so “onskuldig dom” was. Ongelukkig vir my is dié wat verlede week my handsak gesteel het, blykbaar nie van plan om hulself weg te gee nie – deesdae se diewe gee beslis nie om vir enigiemand nie; nie eens hul makkers nie. – 10 November 1994