Alweendo verdedig brandstofverhoging

Calle bevraagteken motief
Die uitgaande landbouminister sê die jongste styging is 'n las vir Jan Alleman om te dra.
Nikanor Nangolo
Die minister van myne en energie, Tom Alweendo, het die kritiek oor die brandstofprysverhoging deur sy landbou-eweknie, Calle Schlettwein, as minder ernstig afgemaak.

Die landbouminister het gesê die energieministerie gebruik die jongste verhoging om werkgewers in die brandstofsektor te subsidieer sodat hulle minimum lone kan bekostig, met gewone Namibiërs wat in werklikheid die koste moet dra.

Schlettwein se opmerkings, wat op sosiale media gemaak is, volg op die onlangse aankondiging van ’n verhoging van 50 sent per liter in petrol- en dieselpryse, wat van gister van krag is.

“Petrol- en dieselpryse moet verhoog word om padinstandhouding en minimum lone te finansier, word ons meegedeel. Laasgenoemde is ’n probleem,” het Schlettwein geskryf, wat ’n golf van reaksies ontlok het.

Hy het gevra: “Is dit nou ’n beleid van die ministerie van myne en energie om werkgewers in die brandstofsektor te subsidieer om minimum lone te betaal? Is dit ’n beleid dat taxibestuurders, werkers, boere en staatsamptenare uit hul inkomste moet bydra (deur meer vir brandstof te betaal) om werkgewers in die brandstofsektor te subsidieer om minimum lone te betaal?”

Schlettwein, wat vandeesmaand die kabinet gaan verlaat, het aangevoer dat die kabinet bloot ingelig word oor sulke besluite en geen mag het om dit te verander nie.

“Dit [kabinet] het nie diskresionêre mag hier nie,” het hy gesê.

Toe hy uitgedaag word deur 'n sosialemediavolgeling wat aangevoer het dat ministers openbare bekommernisse in die kabinet eerder as op sosiale media moet aanspreek, het Schlettwein gereageer: “Vir wie en waarvoor jy gestem het, is jou besigheid. Dit staan my vry om op sosiale media kommentaar te lewer oor onderwerpe wat almal behoort te raak en wanneer ek so voel, sal ek voortgaan om dit te doen.”

In reaksie op hierdie opmerkings het Alweendo aan Network Media Hub (NMH) gesê die regering reguleer brandstofpryse en word nie deur brandstofkleinhandelaars bepaal nie.

“Die prys bestaan uit verskeie komponente: die koste van brandstof, vervoer, versekering en verskeie heffings, insluitend dié vir die Motorvoertuigongelukkefonds (MVAF), die Nasionale Energiefonds (NEF), en die Padfondsadministrasie (RFA). Boonop word winsmarges vir invoerders en kleinhandelaars vasgestel,” het hy verduidelik.

Alweendo het verder verduidelik dat hoewel besighede tipies verhoogde koste aan verbruikers deurgee, dit nie vir brandstofkleinhandelaars toegelaat word nie. Hy het daarop gewys dat arbeidskoste deel is van bedryfsuitgawes vir brandstofkleinhandelaars en het kennis geneem van die onlangse 150%-verhoging in die minimum loon vir die sektor – vanaf N$7,20 per uur tot N$18,00 per uur.

Hy het bygevoeg: “Die huidige handelaarswinsmarge is N$1,92 per liter en met die voorgestelde 30 sent-verhoging sal dit styg tot N$2,22, ’n verhoging van 15%.”

Die ministerie se jongste brandstofprysoorsig het aangedui dat die Namibiese dollar in Februarie met 1,25% teenoor die Amerikaanse dollar versterk het, wat olie-invoer relatief goedkoper maak.

Die oorsig lui: “In Februarie 2025 was die gemiddelde prys van 95-oktaan-petrol US$87,32 per vat, wat ’n 0,09%-daling vanaf die vorige maand weerspieël. Die gemiddelde prys van diesel 50 ppm was US$91,42 per vat, ’n 3,02%-daling en diesel 10 ppm het teen US$91,50 per vat gedaal.”

Ten spyte van laer internasionale oliepryse, het die oorsig ’n onderverhaling van 17,54 sent per liter vir petrol aan die lig gebring, maar oorverhalings van 4,13 sent per liter vir diesel 50 ppm en 13,18 sent per liter vir diesel 10 ppm.

Die ministerie het die prysverhoging toegeskryf aan twee belangrike plaaslike faktore: die nuwe minimum loon vir brandstofkleinhandelwerkers, wat op 1 Januarie 2025 in werking getree het, en deurlopende finansieringstekorte vir padinstandhouding.

“Die nasionale minimum loon vir brandstofkleinhandelwerkers het meer as verdubbel van N$7,20 per uur tot N$18. Hierdie skerp verhoging kon nie ten volle deur die bedryf geabsorbeer word sonder om werksgeleenthede en sakevolhoubaarheid te beïnvloed nie, gegewe die klein handelaarwinsmarges,” het die ministerie gesê.

Boonop bly die heffing van 50 sent per liter vir padinstandhouding gedeeltelik onbefonds as gevolg van brandstofprysskommelings gedurende die jaar. Om hierdie kwessies aan te spreek, het die ministerie besluit om die handelaarswinsmarge vir brandstofkleinhandelaars met 30 sent per liter te verhoog. Hierdie stap het ten doel om aan minimum loonvereistes te voldoen, werksgeleenthede te beveilig en die volhoubaarheid van vulstasies te verseker. “Die aanpassing verhoog die handelaarsmarge tot 222 sent per liter,” het die ministerie gesê.

[email protected]

Kommentaar

Republikein 2025-03-14

Geen kommentaar is op hierdie artikel gelaat nie

Meld asseblief aan om kommentaar te lewer